Terra İlaç
Uçuk
Uçuk; sık görülen virüs enfeksiyonlarıdır. Bunlar dudak üzerinde ve çevresindeki minik, sıvı dolu kabarcıklardır. Bu kabarcıklar genellikle gruplanmıştır. Kabarcık patladıktan sonra yara üzerinde bir kabuk oluşur. Bu yaralar genellikle iz bırakmadan iki ila dört hafta içinde iyileşir.
Virüsün uçuk oluşumuna neden olan Tip 1 (HSV-1 virüs) ve genital enfeksiyona neden olan Tip 2 (HSV-2 virüs) olmak üzere iki ayrı tipi vardır. Uçuk bulaşıcıdır. Virüsün bulaşması genellikle lezyonlar vasıtası ile olur fakat lezyonlar görülmeksizin de bulaşma gerçekleşebilir. HSV enfeksiyonunun tedavisi yoktur ve kabarcıklar tekrarlayabilir. Antiviral ilaçlar, uçuk yaralarının daha hızlı iyileşmesine ve daha az sıklıkta görülmesine yardımcı olabilir.
Belirtileri:
Uçuk gelişiminde genellikle çeşitli aşamalar görülür:
• Karıncalanma ve Kaşınma: Çoğu kişide yanma ya da küçük, sert, ağrılı nokta belirmesi ve kabarcıkların patlamasından bir iki gün önce dudakları etrafında karıncalanma, kaşıntı hissedilir..
• Kabarcıklar: Küçük sıvı dolu kabarcıklar genellikle dudakların dış kenarının yüz derisini karşılayan sınırı boyunca patlak verir. Uçuk burun etrafında veya yanaklarda oluşabilir.
• Sızma ve kabuklanma: Küçük kabarcıklar birleşebilir ve ardından patlayabilir. Sığ açık yaralar bırakır, bunlardan sıvı sızar ve daha sonra üzeri kabuklanır.
Belirti ve bulgular kişinin ilk veya tekrarlayan enfeksiyonu olup olmamasına bağlı olarak değişir. Bu durum birkaç gün sürebilir ve kabarcıkların tamamen iyileşmesi iki ila dört hafta sürebilir. Nüks; genellikle aynı noktada görünür ve ilk enfeksiyondan daha az şiddetli olma eğilimindedir.
İlk enfeksiyonda bazı kişilerde görülen diğer belirtiler: Ateş, ağrılı aşınmış diş etleri, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kas ağrıları, şişmiş lenf nodlarıdır.
5 yaşından küçük çocuklarda uçuk ağız içinde olabilir ve lezyonları aft yaraları ile yaygın olarak karıştırılır. Aftlar sadece mukoza zarında olur ve nedeni herpes simpleks virüsü değildir.
Nedenleri:
Uçuk; herpes simpleks virüsünün (HSV) bazı suşlarından kaynaklanır. HSV-1 genellikle uçuklara neden olur. HSV-2 genellikle genital herpesten sorumludur. Ancak, her iki tip yüz bölgesinde veya genital bölge üzerinde uçuğa neden olabilir. Uçuğa yol açan virüsle enfekte olduğu halde çoğu insanda belirti ve bulgular gelişmeyebilir.
Sızan kabarcık şeklinde olduğunda uçuklar en bulaşıcıdır. Kabarcıklar yoksa bile başkalarına bulaşma olabilir. Ortak kullanılan mutfak eşyaları, jilet, havlu yanı sıra öpüşme ile HSV-1 yayılabilir. Öpüşme yolu ile HSV-1 ve genital HSV-2 yayılabilir.
Eğer uçuk enfeksiyonu bir kez geçirildi ise, virüs cilt altı sinir hücrelerinde uyur şekilde kalır ve aynı yerde, daha önce olduğu gibi başka bir uçuk olarak ortaya çıkabilir. Tekrarlamasını tetikleyenler:
Viral enfeksiyon veya ateş
Menstruasyon gibi hormonal değişiklikler,
Stres
yorgunluk
Güneş ve rüzgara maruz kalmak
Bağışıklık sistemindeki değişimler
Risk faktörleri:
Dünya çapında yetişkinlerin yaklaşık yüzde 90’ında- hatta bir enfeksiyon belirtisi olmayanlar dahil – uçuğa neden olan virüs testi pozitif .
Bağışıklık sistemleri zayıflamış olan kişiler virüs komplikasyon riski daha yüksektir. Komplikasyon riskini artırabilir tıbbi durumlar ve tedaviler şunlardır:
HIV / AIDS
Ciddi yanıklar
Egzama
Kanser kemoterapisi
Organ naklinde reddedilmeyi engelleyen ilaçlar
Komplikasyonlar
Bazı insanlarda, uçuğa neden olan virüs, vücudun aşağıdaki diğer alanlarda da sorunlara neden olabilir:
• Parmak uçları. HSV-1 ve HSV-2 parmaklara yayılabilir. Bu tür enfeksiyon genellikle herpes dolama olarak adlandırılır. Başparmak emen çocuklarda enfeksiyon ağızdan başparmağa geçebilir.
• Gözler. Virüs bazen göz enfeksiyonuna neden olabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar iz kalmasına ya da yaralanmalara neden olabilir ve sonunda görme sorunlarına veya körlüğe yol açabilir.
• Cildin yaygın alanları. Egzama adı verilen cilt hastalığına sahip insanlarda uçuk riski bakımından yüksek risk altındadırlar. Vücutlarının geneline yayılan yaralar ile durum tıbbi açıdan acil hale gelebilir.
Diğer organlar; Bağışıklık sistemleri zayıflamış olan kişilerde, virüs aynı zamanda omurilik ve beyin gibi organları etkileyebilir.
Tanı;Tanı; sıklıkla karakteristik lezyonların klinik olarak gözlenmesine dayanır. Özellikle infeksiyon şiddetli ise, laboratuar konfirmasyonu yardımcı olabilir.
İlaç Tedavisi;Reçete ile satılan antiviral ilaçların çeşitli tipleri iyileşme sürecini hızlandırabilir. Örnekleri:
• Asiklovir
• Valasiklovir
• Famsiklovir
• Pensiklovir
Bu ürünlerden bazıları hap şeklinde olup yutulur, diğerleri ise krem şeklinde olup yaralar üzerine günde birkaç kez tatbik edilir.
Korunma
Doktorunuz düzenli kullanmanız için bir antiviral ilaç reçetesi verebilir. Uçuğunuz sık sık tekrarlıyor ise ciddi komplikasyon riskiniz yüksek olabilir. Eğer güneş ışığı tekrarlamasını tetikler görünüyorsa, uçuk görülen noktaya güneş ışığından koruyan krem uygulayabilirsiniz.
Uçuğun diğer kişilere ya da vücudun diğer kısımlarına yayılmasını önlemek için, aşağıdaki uyarıları dikkate alabilirsiniz:
• Kabarcıklar mevcut iken cilt-cilt temasından kaçınınız. Virüs en kolay kabarcıklardan nemli salgı olduğunda yayılır.
• Kabarcıklar mevcut olduğunda virüs yayabileceği için ortak kullanımda olan şeyleri kullanmamaya dikkat ediniz örneğin; mutfak aletleri, kaplar, havlu, dudak balsamı vb öğeler.
• Ellerinizi temiz tutunuz. Eğer uçuk varsa, kendinize, diğer insanlara ve özellikle bebeklere dokunmadan önce dikkatle ellerinizi yıkayınız.
Kaynak; Mayo Clinic
