Terra İlaç
Antibiyotikler
Antibakteriyel olarak da bilinen Antibiyotikler bazı enfeksiyonlarla mücadele eden güçlü ilaçlardır ve düzgün kullanıldıklarında hayat kurtarabilirler. Antibiyotikler, bakterilerin üremesini durdurur veya yok eder.
Bakteriler çoğalmadan, semptomlara neden olmadan önce vücudun bağışıklık sistemi genellikle onları öldürebilir. Beyaz kan hücrelerimiz zararlı bakterilere saldırır ve belirtiler ortaya çıksa bile, bağışıklık sistemimiz enfeksiyona karşı mücadele edebilir. Bununla birlikte, bakteri sayısının çok fazla olduğu durumlarda antibiyotiklerin yardımına ihtiyaç duyulur.
İlk geliştirilen antibiyotik penisilindir. Ampisilin, amoksisilin ve benzilpenisilin gibi penisilin ilişkili antibiyotikler günümüzde çeşitli enfeksiyonları tedavi etmek için yaygın olarak uzun bir süredir kullanılmaktadır.
Antibiyotik direnci
Dünya çapında antibiyotiklerin aşırı kullanılması endişe vericidir. Bu aşırı düzeyde kullanım, antibakteriyel ilaçlara karşı direnç kazanmaya başlayan artan sayıda bakteri enfeksiyonuna katkıda bulunmaktadır.
ECDC (Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi), antibiyotik direncinin dünya genelinde ciddi bir halk sağlığı tehdidi olmaya devam ettiğini belirtmiştir. Kasım 2012'de yayınlanan bir bildiride ECDC, Avrupa Birliğinde her yıl yaklaşık 25.000 kişinin antibiyotik dirençli bakteriyel enfeksiyonlardan öldüğünü bildirilmiştir.
Antibiyotikler nasıl etki gösterir?
Farklı antibiyotik tipleri olmasına rağmen, tümü aşağıdaki iki yoldan biri ile etki gösterir:
-Bakterisidal antibiyotikler (örneğin penisilin) bakterileri öldürür; Bu ilaçlar genellikle bakterinin hücre duvarı oluşumuna veya hücre içeriğine müdahale ederler
-Bakteriostatik antibiyotikler bakterilerin üremesini durdurur.
Antibiyotikler için ne kullanılır?
Bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde antibiyotik verilir. Virüslere karşı etkili değildir. Bir enfeksiyon varsa, bunun bir bakteri veya virüsün neden olup olmadığını bilmek önemlidir. Bilinen soğuk algınlığı ve boğaz ağrısı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının çoğu virüslerden kaynaklanır. Antibiyotikler bu virüslere karşı etkili değildir.
Antibiyotikler fazla kullanılırsa veya yanlış kullanılırsa, bakterilerin direnç kazanması riski vardır - antibiyotik bu tür bakteriler için daha az etkili olur.
Geniş bir yelpazede enfeksiyonları tedavi etmek için geniş spektrumlu bir antibiyotik kullanılabilir. Dar spektrumlu bir antibiyotik yalnızca birkaç bakteri türü için etkilidir. Bazı antibiyotikler aerobik bakterilere saldırırken diğerleri anaerobik bakterilere karşı çalışırlar. Aerobik bakteriler oksijene ihtiyaç duyarlarken anaerobik bakteriler oksijene ihtiyaç duymazlar.
Bazı vakalarda, antibiyotikler ameliyattan önce olduğu gibi enfeksiyonu tedavi etmek yerine önlemek için verilebilir. Buna antibiyotiklerin 'profilaktik kullanımı' denir. Genellikle bağırsak ve ortopedik cerrahiden önce kullanılırlar.
Antibiyotiklerin yan etkileri
Antibiyotiklerin en sık görülen yan etkileri: İshal, hastalık hissi, ağız, sindirim sistemi ve vajinada mantar enfeksiyonlarıdır. Antibiyotiklerin nadir görülen yan etkileri ise; böbrek taşlarının oluşumu (sülfonamid kullanımında), Anormal pıhtılaşma (bazı sefalosporinlerin kullanımında), güneş ışınlarına duyarlılık (tetrasiklinlerin kullanımında), kan hastalıkları (trimetoprim kullanımında), sağırlık (eritromisin ve aminoglikozitlerin kullanımında)
Bazı hastalar, özellikle ileri yaştaki yetişkinler, şiddetli kanlı ishale yol açabilen iltihaplı bağırsak (bir kolit türü) deneyimi geçirebilirler. En ciddi enfeksiyonlar için kullanılan bir antibiyotik olan klindamisin sıklıkla bu yan etkiye sahiptir.
Penisilinler, sefalosporinler ve eritromisin de bu yan etkiyi yaratabilir, ancak çok daha seyrektir.
Alerjik reaksiyonlar ve etkileşimler
Bazı hastalarda antibiyotiklere, özellikle penisilinlere alerjik reaksiyon gelişebilir. Yan etkiler arasında döküntü, dil ve yüzün şişmesi ve nefes darlığı olabilir.
Antibiyotiklere karşı alerjik reaksiyonlar ani veya gecikmiş aşırı duyarlılık reaksiyonları olabilir.
Antibiyotiklere karşı alerjik reaksiyon gösteren herkes doktoruna ve / veya eczacısına bilgi vermelidir. Antibiyotiklere tepkiler çok ciddi olabilir ve bazen de ölümcül olabilir - buna anafilaktik reaksiyonlar denir.
Antibiyotikler, karaciğer veya böbrek fonksiyonlarında azalma olanlar, hamileler ve emziren
bireylerde çok dikkatli kullanılmalıdır:
Etkileşimler
Antibiyotik alan bireyler, önce bir doktorla konuşmadan diğer ilaçları veya bitkisel ilaçları almamalıdır. Reçetesiz veya reçeteli ilaçlar antibiyotikler ile etkileşebilirler.
Penisilinler, sefalosporinler ve diğer bazı antibiyotikler, oral kontraseptiflerin etkinliğini zayıflatabilir. Antibiyotik ishal / kusmaya neden olursa, kontraseptiflerin emilimi de bozulabilir. Böyle durumlarda ilave kontraseptif alınması düşünülmelidir.
Alerjik reaksiyonlar ve etkileşimler
Bazı hastalarda antibiyotiklere, özellikle penisilinlere alerjik reaksiyon gelişebilir. Yan etkiler arasında döküntü, dil ve yüzün şişmesi ve nefes darlığı olabilir.
Antibiyotiklere karşı alerjik reaksiyonlar ani veya gecikmiş aşırı duyarlılık reaksiyonları olabilir.
Antibiyotiklere karşı alerjik reaksiyon gösteren herkes doktoruna ve / veya eczacısına haber vermelidir. Antibiyotiklere tepkiler çok ciddi olabilir ve bazen de ölümcül olabilir - buna anafilaktik reaksiyonlar denir.
Karaciğer veya böbrek fonksiyonlarında azalma olanlar, hamileler ve emzirenler antibiyotikleri çok dikkatli kullanılmalıdır.
Antibiyotikler nasıl kullanılır?
Antibiyotikler sıklıkla ağızdan (oral olarak) alınır. Bununla birlikte; enjeksiyon ile uygulanabilir veya vücudun etkilenen kısmına doğrudan uygulanabilirler.
Çoğu antibiyotik, birkaç saat içinde enfeksiyon üzerinde etkili olmaya başlar. Enfeksiyonun tekrar etmesini önlemek için ilacın tamamının alınması önemlidir.
İlaç alınmasının, tedavinin bitiminden önce bırakılması bakterilerin gelecekteki tedavilere dirençli hale gelme ihtimalinin yüksek olması anlamına gelir. Bunun nedeni, canlı kalabilenlerin bir miktar antibiyotiğe maruz kalmış olmaları ve buna direnç gösterebilmeleridir. Bir kişi daha iyi hissetse bile, tedavi sürecinin tamamlanması gerekmektedir.
Bazı antibiyotikler belli gıdalar ve içeceklerle tüketilmemelidir. Bazıları ise aç karnına alınmalıdır (yemekten bir saat önce önce veya iki saat sonra). İlaçların etkili olabilmesi için hastaların talimatları doğru bir şekilde takip etmeleri çok önemlidir. Metronidazol kullanan insanlar alkol tüketmemelidir.
İlaç emilimini etkileyebilecekleri için, tetrasiklinleri kullanırken süt ürünleri tüketilmemelidir.
Kaynak: Nordqvist, C. (2017, January 2). "Antibiotics: All You Need To Know." Medical News Today.
