Reflü, Gastrit ve Ülser

Reflü

Asit reflü çok yaygın bir durumdur. Alt göğüs bölgesi çevresinde dahili olarak hissedilen yanma sonucu oluşan, mide yanması olarak bilinen bir ağrı ile karakterizedir. Mide asidinin yemek borusuna geri akmasından kaynaklanır.

Asit reflüsü, birkaç hafta boyunca haftada en az iki kez yaşandığında kronik olarak kabul edilir.

Mide, gıdaların parçalanmasına ve bakteriler gibi patojenlere karşı korunmasına yardımcı olmak için güçlü bir asit (hidroklorik asit) içerir.

Mide duvarında, güçlü aside karşı koruma için mukus adı verilen özel bir örtü vardır.

Gastroözofageal sfinkter kası: Normalde yiyecekleri mideye geçiren ancak yemek borusuna geri dönmesini önleyen bir kapak görevi görür. Bu kapak başarısız olduğunda ve mide içeriği özofagusa geri döndüğünde, mide yanması gibi asit reflü semptomları hissedilir.

Reflü Nedenleri

Hepimiz, zaman zaman belli yiyecek ve içeceklerle ilişkili olarak asit reflüsü yaşayabiliriz. Gastroözofageal reflü hastalığına (GERD ) neden olan tekrarlı asit reflüsü; belirli nedenler ve risk faktörleri sonucu gelişir.

Gastroözofageal reflü hastalığı, bazen bilinmeyen nedenlerle (idiyopatik) ve her yaş grubundaki insanlarda görülür. Genellikle yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklanabilir, ancak bu durum her zaman önlenebilir olmayabilir.

Aynı zamanda GÖRH, hiatal (veya hiatus) fıtığı kaynaklı olabilir. Bu, anatomik bir anormalliktir. Diyaframdaki bir açıklık, midenin üst kısmının göğüs boşluğuna girmesine neden olabilir ve bazen GÖRH'na yol açabilir. Ayrıca, gebelik iç organlara ekstra basınç uyguladığı için asit reflüsüne neden olabilir. Diğer risk faktörleri daha kolay kontrol edilir:

Şişmanlık
Sigara içmek (aktif veya pasif)
Yüksek miktarda tuz alımı
Diyetle düşük miktarda lif alımı
Fiziksel egzersiz seviyelerinin düşük olması
Kalsiyum kanal blokerleri, antihistaminikler, ağrı kesiciler, sedatifler, antidepresanlar, ve astım tedavisinde kullanılan ilaçların alınması
Alkol veya kafein alımı

Gastrit ve Ülser

Gastrit ve ülser; mide ve ince bağırsağı etkileyen durumlardır. Her ikisinde de karın ağrısı, kusma, mide bulantısı, iştah kaybı ve kilo kaybı gibi ortak semptomlar görülebilir. Bununla birlikte, farklılıklar da mevcuttur. Gastrit ve ülserde mide çevresinde iltihaplanma olabilir, ancak gastritte genel iltihaplanma varken ülserde mideyi çevreleyen mukozanın bir kısmında aşınma olabilir. Gastrit ve ülserde ortak hasta şikayetleri bulunsa da şiddetli lokalize ağrı daha sık ülserde görülür ve ülser kanama, kanser ve nihai olarak mide delinmesi riskini taşıyabilir.

Gastrit Nedenleri

Gastrit, kronik kusma, aşırı alkol kullanımı, stres veya belirli ilaçların veya diğer anti-inflamatuar ilaçların kullanımına bağlı olarak çeşitli nedenlerle tahrişe neden olabilir. Ayrıca bakteriler ve enfeksiyonlar ya da aşağıdaki nedenlerden birinden kaynaklanabilir:

Safra reflüsü: Safra kanalından mideye geri akış yapan safranın, karaciğere ve safra kesesine bağlanması durumu.
Helicobacter pylori (H. pylori): Midenin mukoza tabakasında yaşayan bir bakteri.
Enfeksiyonlar: Bakteriler ve virüslerin sebep olduğu durumlar.
Pernisiyöz anemi: Mide tarafından doğal olarak üretilen bir maddeyi emme ve sindirme yeteneğinin kaybedilmesi sonucu ortaya çıkan bir tür anemi.

Eğer gastrit tedavi edilmezse, kan kaybına yol açabilir veya bazı durumlarda mide kanseri riskini artırabilir.

Ülser

Bakteri: Ülserlerin ortak bir nedeni Helicobacter pylori bakterisidir. H. pylori bakterileri mide ve ince bağırsak arasındaki dokuları kaplayan mukus tabakasında yaygın olarak yaşar ve çoğalır.
Ağrı kesicilerinin düzenli kullanımı: Bazı reçetesiz satılan ve reçeteli ağrı kesici ilaçlar mide ve ince bağırsağınızın astarını tahriş edebilir. Bu ilaçlar, asetilsalisilik asit, ibuprofen , naproksen, ketoprofen ve diğerlerini içerir. Peptik ülserler, ağrı kesici ilaçları sıklıkla alan yaşlı erişkinlerde ve osteoartritli insanlarda daha yaygın olarak görülür.
Diğer ilaçlar: Ülsere yol açabilen diğer reçeteli ilaçlar arasında osteoporoz tedavisinde kullanılan bifosfonat içeren ilaçlar bulunur.

Gastrit Risk faktörleri

Bakteriyel enfeksiyon
Ağrı kesicilerin düzenli kullanımı
Yaşlılık
Aşırı alkol kullanımı
Stres
Safra reflü hastalığı
Vücudun mide hücrelerine saldırması
Diğer hastalık ve durumlar. Gastrit diğer tıbbi durumlarla ilişkili olabilir (HIV/AIDS, Crohn hastalığı ve paraziter enfeksiyonlar).

Ülser Risk faktörleri

Sigara dumanı
Alkol almak
Kontrolsüz stres: Stres tek başına peptik ülser nedeni olmasa da katkıda bulunan bir faktördür.

Gastrit Belirtileri

Mide bulantısı veya tekrarlayan mide rahatsızlığı
Karın şişkinliği
Karın ağrısı
Kusma
Hazımsızlık
Yemek aralarında veya geceleri mide de yanma veya kemirgenlik hissi
Hıçkırık
İştah kaybı
Kan veya kahve granülü benzeri madde kusma
Siyah, katranlı dışkılar

Ülser Belirtileri

Karın ağrısı
Dispepsi veya hazımsızlık
Şişkinlik ve dolgunluk
Hafif mide bulantısı (kusma ile rahatlayabilir)
Geğirme
Yemekten 1- 3 saat sonra çok acıkma hissi

Tedavi

GÖRH, uzun süreli yönetim gerektiren kronik bir hastalıktır. Doktorlar GÖRH'nı genellikle ilaçlarla ve yaşam tarzı değişiklikleri önererek tedavi ederler. Belirtiler düzelmezse, doktorlar ameliyat önerebilir.

Yaşam tarzı değişiklikleri

Yaşam tarzı değişiklikleri GÖRH tedavisinin temel taşıdır çünkü semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilirler. Bu değişiklikler şunları içerebilir:

Aşırı kilolu veya yakın zamanda kilo almış kişiler için kilo vermek
Eğimli bir pozisyonda uyumak
Diyetin değiştirilmesi ve durumu tetikleyici gıdalardan kaçınılması
Yatmadan en az 3 saat önce yemek yemekten kaçınmak

Diyet

Bazı gıdalar bazı kişilerde GÖRH semptomlarını tetikleyebilir. Bunlar şunları içerir:

Yağlı yiyecekler
Baharatlı yiyecekler
Çikolata
NANE
Kafein
Domates ürünleri içeren gıdalar
Alkollü içecekler

Bir kişi bu tür yiyeceklerden kaçınıyor ve hala düzenli mide ekşimesi yaşıyorsa, semptomlara neden olan altta yatan başka sorunlar olabileceğinden bir doktora gitmek önemlidir.

İlaçlar

GÖRH tedavisinde kullanılan ilaçlar asit üretimini baskılar. Mevcut seçenekler arasında PPI'lar hem erozif hem de erozif olmayan GÖRH tedavisinde en etkili olarak kabul edilir. Özofagus zarının iyileşmesine yardımcı olabilirler.

Diğer seçenekler ise; H2 blokerleri, antasitler, prokinetikler.

Cerrahi Seçenekler:

Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar GÖRH semptomlarını önemli ölçüde iyileştirmezse, bir gastroenterolog ameliyat önerebilir.

GÖRH Komplikasyonları

GÖRH tedavi edilmediği takdirde kötüleşebilir ve başka rahatsızlıklara yol açabilir. Bunlar şunları içerebilir:

Özofajit: Bu yemek borusunun iltihaplanmasıdır. Ayrıca gastrointestinal (GI) kanamaya da yol açabilir.

Özofagus striktürü: Tekrarlanan tahriş yemek borusunda yara izine neden olarak daralmasına yol açabilir. Bu da yutma güçlüğüne neden olabilir.

Barrett özofagusu: Yemek borusunu kaplayan hücreler, bağırsak astarına benzer hücrelere dönüşebilir. Bu durum yemek borusu kanserine dönüşebilir.

Solunum problemleri: Mide asidinin akciğerlere solunması mümkündür, bu da göğüs tıkanıklığı, ses kısıklığı, astım, larenjit ve zatürre gibi bir dizi soruna neden olabilir.

2021 yılında yapılan bir çalışmada GÖRH'nın idiyopatik pulmoner fibrozis gelişimine katkıda bulunabileceği bulunmuştur. Aynı yılda yapılan bir başka çalışmada ise; GÖRH'nın astımlı kişilerde yaygın olduğu ve akciğer nakli komplikasyonlarına neden olabileceği bildirilmiştir.

Önleme

Yukarıda belirtilen yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra, aşağıdaki değişikliklerin benimsenmesi GÖRH'nın başlamasını önlemeye yardımcı olabilir:

Sık sık küçük öğünler yemek
Çok büyük öğünler yemekten kaçınmak
Yemek yedikten sonra dik durmak
Yatmadan 2-3 saat önce yemeği kesmek
Sigarayı bırakmak
Yemek yedikten sonra yorucu aktivitelerden kaçınmak
Kilo vermek

Kaynak:

1.http://www.medicalnewstoday.com
2.http://www.tmphysiciannetwork.org/Services/Medical-Services/Ulcer-and-Gastritis.aspx
3. https://my.clevelandclinic.org/